BilalBulut.net

F-16 Fighting Falcon Hakkında Bilgiler

F-16 Fighting Falcon
Çok Amaçlı Savaş Uçağı
İlk Uçuş: 8 Aralık 1976
Tasarım Özellikleri
  • Değişken kamburluklu kanatlar ve hücum kenarı vorteks uzantıları yüksek hücum açılarında taşımayı ve yönel kararlılığı (directional stability) artırmakta ve kanat kökü tutunma kaybını (stall) engellemektedir.
  • Kanat profili NACA 64A-204 kesitlidir ve kanat hücum kenarı ok açısı 40º dir.
  • F-16 dünyanın ilk aerodinamik olarak kararsız uçağıdır. Manevra kabiliyetini artırmak için ağırlık merkezi aerodinamik merkezin gerisine alınmıştır (Relaxed Stability).
  • Derin kanat kökleri sağlamlığı artırırken, 113 kg lık ağırlık tasarrufu ve ekstra yakıt hacmi sağlamıştır.
  • Pilot koltuğu, özellikle yüksek g değerlerinde pilotun daha rahat olabilmesi için 13º yerine 30º lik bir açı ile arkaya doğru yatırılmıştır.
  • Maliyeti düşürmek amacı ile, F-15'te %25 olan titanyum kullanım oranı sadece %2 de kalmıştır. Aynı şekilde, özellikle 1.5 M dan yüksek hızlarda daha iyi performans sağlayan değişken geometrili alık yerine sabit geometrili alık tercih edilmiştir.
  • Birbirinden bağımsız iki hidrolik sistem 207 bar sistem basıncı ve 161 L/dak hız ile birincil uçuş kontrol yüzeylerinin hareketleri için gerekli gücü sağlamaktadır.
  • Uçak 8,000 saatlik servis ömrüne göre tasarlanmıştır.
Yapı Özellikleri
  • Kanat hafif alaşımdan imal edilmiş olup 11 spar, 5 rib ve tek parçalı alt ve üst yüzey kaplamalarından oluşmaktadır ve gövdeye işlenmiş alüminyum rakor ile tutturulmaktadır.
  • Hücum kenarı (LE) flapları tek parça bonded aliminium honeycomb yapıdadır ve dönel actuator ile hareket ettirilmektedir.
  • Fin çok sparlı çok ribli olup graphite epoxy kaplamaya sahiptir.
  • Taileronlar graphite epoxy laminate kaplamalıdır ve corrugated alüminyum eksen miline tutturulmuştur.
  • Gövde altındaki finler aliminium honeycomb ve kaplamadan oluşmaktadır.
  • Kanopi polikarbonat ileri plastik malzemeden imal edilmiş ve radar enerjisini dağıtması amacı ile altın film ile kaplanmıştır. Böylelikle hava alığındaki radar emici malzemeler ile birlikte ön radar izi %40 azaltılmıştır.
  • Kanopi 195º öne ve arkaya, 40º yanlardan aşağı ve 15º önden aşağı görüş açısına sahiptir. Ayrıca yukarıya doğru elektrik gücü ile açılan kanopi, acil durumlarda pilot tarafından elle açılabilmektedir.
  • Uçağın iniş takımları hidrolik kontrollü olup, ön iniş takımı arkaya, ana iniş takımları öne doğru katlanmaktadır.
  • Yönlendirilebilir ön iniş takımının lastiği 18x5.7-8 ölçülerde ve 20.68-21.37 bar basınçlıdır. Ana iniş takımları lastikleri ise 27.75x8.75-14.5 ölçülerde ve 14.48-15.17 bar basınçtadır.
Uçuş Kontrol Sistemi
  • 4 kanallı digital fly-by-wire uçuş kontrol sistemi bulunmaktadır.
  • Yanal yunuslama(pitch) kontrolü tek parçalı taileronlar ve kanatlarda bulunan ve maks. 80º/s dönüş hızına sahip flaperonlar ile sağlanmaktadır.
  • Otomatik hücum kenarı (LE) flapları, Mach sayısına ve hücum açısına göre ayarlanmaktadır.
  • Pilot kontrolleri ile kontrol yüzeyleri arasında doğrudan bağlantı bulunmamaktadır. Bunun yerine lövye ve dümen (rudder) pedalı komutları uçuş kontrol bilgisayarına gönderilmekte ve bilgisayar uçuş şartlarına göre ilgili yüzeylere gerekli komutları göndermektedir.
  • Kuyrukların arkasındaki gövde uzantılarında 60º açılabilen hava frenleri bulunmaktadır.
  • Sınırlı yerdeğiştirmeli, kuvvete duyarlı lövye sağ konsola yerleştirilmiştir.
Güç ve Yakıt Sistemi
  • Her ikisi de ardyanmalı 129.0 kN itiş gücüne sahip bir adet F110-GE-129 veya F110-PW-229 turbofan motor bulunmaktadır.
  • Yakıt, kanatlarda ve gövdedeki 2 adet tankta bulunan 5 adet seal-bonded depoda taşınmaktadır.
  • Gövdenin üst kısmında, kokpitin gerisinde havada yakıt ikmal yuvası bulunmaktadır.
  • Gövde altında bir adet 1,136 L kapasiteli ve her bir kanatta 1,402 L kapasiteli yakıt tankları taşınabilmektedir.
Silah Sistemi
  • Kanat uçlarında birer adet AIM-9 Sidewinder'ın yanı sıra, gövde altında bir adet ve kanatlarda toplam 6 adet harici yük yuvası bulunmaktadır.
  • Taşınabilen silahlar arasında Sparrow, Sky Flash, Fransız Magic 2 kızılötesi yönlendirmeli havadan havaya ve AGM-65 Maverick havadan karaya füzeleri, HARM ve Shrike antiradyasyon füzeleri, Harpoon ve Penguin Mk 3 anti-gemi füzeleri bulunmaktadır.
  • Sol kanat-gövde birleşim yerinde 511 mermili bir adet 20mm M61A1 Vulcan top bulunmaktadır.
Versiyonlar
  • F-16 A/B
    • Block 1/5/10 : Aralarında küçük farklar bulunan ilk modellerdir.
    • Block 15 : İlk büyük değişikliklere sahip modelidir. Daha büyük yatay kuyruklar, yeni eklenen iki adet harici yük yuvası, geliştirilmiş AN/APG-66 radar ve kapasiteleri artırılmış kanataltı yuvaları bu değişiklikler arasındadır. Son Block 15, 1996 yılında teslim edilmiştir.
    • Block 15 OCU : 1987 yılında itibaren Block 15, geliştirilmiş F100-PW-220 turbofan motor, AGM-65 ve AMRAAM yeteneği, karşı tedbir ve kokpit upgradelerine tabi tutulmuştur.
    • Block 20 : Tayvan için geliştirilen 150 adet Block 15 OCU modelidir.
    • F-16/79 : J79 turbojet motoru kullanacak şekilde tasarlanan F-16A ihraç modeli olup daha sonra iptal edilmiştir.
    • F-16/101 : F101 turbofan motoru kullanacak şekilde tasarlanan F-16A modeli olup daha sonra iptal edilmiştir.
    • F-16ADF : Amerikan ordusunun yedek gücü olan milli muhafızlar (National Guard) için upgrade edilmiş F-16A/B modelidir.
    • F-16I : İsrail için üretilen, geliştirilmiş aviyoniklere sahip bir modeldir.
    • F-2A/B(FS-X) : Mitsubishi tarafından Japonya'da üretilen modifiye edilmiş bir modeldir.
    • F-16XL : NASA tarafından havacılık araştırmaları için kullanılan delta-kanatlı bir versiyondur.
    • RF-16C/F-16R : ATARS (Advanced Tactical Airborne Reconnaissance System - İstihbari görüntüleme ve data iletim sistemi) ünitesi taşıyan keşif modelidir.
  • F-16 C/D
    • Block 25 : İlk uçuşunu Haziran 1984'te yapmıştır. Uçak AN/APG-86 radar, gece hassas saldırı yeteneği ve F100-PW-220E turbofan motor ile donatılmıştır.
    • Block 30/32 : Block 30 GE, 32 ise PW motorlar ile donatılmıştır. İlk Block 30 1987'de servise girmiştir. En önemli yenilik AGM-88 HARM and Maverick füzelerini taşıyabilme yeteneğidir. Uçak Block 30D'den itibaren, artan motor itkisi için genişletilmiş alıklar ile donatılmıştır. Block 32'lerde bu özellik yoktur.
    • Block 40/42 (F-16 CG/DG) : 1988'de servise giren bu modelde uçak, LANTIRN pod ile her hava koşulunda ve her saatte saldırı yeteneği kazanmıştır. Kuvvetlendirilmiş iniş takımları, geliştirilmiş radar yeni eklenen özelliklerdir. Bu model uçaklar 2002'den itibaren JDAM, JSOW, WCMD ve EGBU-27 bombalarını taşıma kabiliyeti kazanmıştır.
    • Block 50/52 (F-16 CJ/DJ) : İlk Block 50/52 1991'in sonlarında teslim edilmiştir. Uçak geliştirilmiş GPS/INS ile donatılmıştır. Havadan havaya füzeler için miğferden hedef belirleme özelliği ve Harpoon füzeleri, JDAM, JSOW ve WCMD bombaları ile artırılmış silah kapasitesi yeni eklenen özelliklerdir. Block 50 F110-GE-129 ve Block 52 F100-PW-229 motorları taşımaktadır.
    • Block 50/52 Plus : Uçak en son aviyonikler ve Conformal Yakıt Tankları (CFT) ile donatılmıştır. Bütün çift kişilik modeller daha fazla aviyonik için 0.85 m³ hacim sağlamak için genişletilmiştir.
  • F-16 E/F
    • Block 60 : F-16C/D'ye dayanan bu model, conformal yakıt tanklarına, geliştirilmiş radar ve aviyoniklere ve 144 kN itkiye sahip F110-132 motora sahiptir. En önemli yeniliklerden biri APG-80 radardır. Ayrıca uçak ASRAAM ve AGM-84E füzeleri taşıyabilmektedir. Uçaktaki CFT'ler 2,045 L ekstra yakıt taşıyabilmektedir. Bu, menzili artırdığı gibi harici yakıt tanklarının yerine silah taşınabilmesine olanak sağlamaktadır.
VISTA & MATV
  • 1987 yılında Variable-stability In-flight Simulator Test Aircraft (VISTA) programı çerçevesinde modifiye bir F-16 seçilmiştir.
  • Uçak ilk uçuşunu Nisan 1992'de gerçekleştirmiştir. 1993 yılında, uçak sınırsız hücum açılarında uçmayı ve büyük yana kayma manevralarını gerçekleştirmeyi sağlamak üzere GE Çok Eksenli İtki Yönlendirme (MATV) motoru ile donatılmıştır.
  • VISTA/F-16 sonradan PW itki yönlendirmeli motoru ile donatılmıştır ve halen California Edwards Hava Üssü'nde test pilotları eğitimi için kullanılmaktadır.
Boyutlar
  • Uzunluk:15.03m
  • Kanat Açıklığı:9.45m
  • Yükseklik:5.09m
  • Kuyruk Açıklığı:5.58m
  • Ana İT Mesafesi:2.36m
  • Ana-Ön İT Mesafesi:4.00m
  • Kanat Açıklık Oranı:3.0
  • Kanat Alanı:27.87m²
  • Flaperon Alanı:2.91m²
  • LE Flap Alanı:3.41m²
  • Fin Alanı:5.09m²
  • Dümen (Rudder) Alanı:1.08m²
  • Kuyruk Alanı:5.92m²
  • :
Ağırlık ve Performans
  • Boş Ağırlık:8,627kg
  • Dahili Yakıt:3,104kg
  • Maks. Harici Yakıt:3,066kg
  • Maks. Harici Yük:5,443kg
  • Maks. Kalkış Ağırlığı:19,187kg
  • Maks. Kanat Yüklemesi:688kg/m²
  • T/W Oranı:1.1
  • Maks. Hız:2.05M
  • Başl. Tırmanma Oranı:15,239m/dak
  • Yaklaşma Hızı:?km/h
  • Tavan Uçuş Yüksekliği:15,240m
  • Kalkış Mesafesi:?m
  • İniş Mesafesi:?m
  • Menzil (Harici Yakıtla):3,890km
Galeri