BilalBulut.net

F-22 Raptor Hakkında Bilgiler

F-22 Raptor
Hava Üstünlüğü Amaçlı Savaş Uçağı
İlk Uçuş: 7 Eylül 1997
Program
  • ABD Hava Kuvvetleri tarafından 1981 yılında Advanced Tactical Fighter (ATF) programı başlatılmıştır.
  • Eylül 1983'te Lockheed, Northrop, Boeing, General Dynamics, Grumman, McDonnell Douglas ve Rockwell firmaları Konsept Tasarım aşaması için yetkilendirilmiştir.
  • 31 Ekim 1986 tarihinde Lockheed YF-22 ve Northrop YF-23 ATF adayları olarak belirlenmiştir.
  • GE YF120 ile donatılmış ilk prototip 29 Eylül, PW YF119 ile donatılan ikinci prototip ise 30 Eylül 1990'da ilk uçuşunu gerçekleştirmiştir.
  • F119 motoru ile F-22, 23 Nisan 1991 tarihinde USAF tarafından ATF olarak seçilmiştir.
  • Ön tasarım gözden geçirme değerlendirmesi 30 Nisan 1993'te tamamlanmıştır.
  • Kritik tasarım gözden geçirme değerlendirmesi ise Şubat 1995'te tamamlanmıştır.
  • 9 Nisan 1997'de fabrikadan çıkan ilk seri üretim prototipi 7 Eylül 1997'de ilk uçuşunu gerçekleştirmiştir.
  • İlk operasyonel kapasite (IOC) 15 Aralık 2005'te ilan edilmiştir.
  • Tam operasyonel kapasiteye (FOC) ise 23 Aralık 2007 tarihinde ulaşılmıştır.
  • 8 adedi test uçağı olmak üzere (ve YF-22'ler de dahil olmak üzere) toplam 197 adet uçak üretilmiştir.
  • Üretilen son uçak 5 Mayıs 2012 tarihinde Hava Kuvvetlerine teslim edilmiştir.
Tasarım Özellikleri
  • Hedeflenen itki yüklemesi (T/W) 1.4, gerçekleştirilen T/W ise, kalkış ağırlığında 1.2'dir.
  • Uçak 20 dakikalık savaş manevrası için tasarlanmıştır.
  • 'First-look first-shot first-kill' yeteneği ile uçağın hayatta kalabilirliği artırılmıştır.
  • Ardyanma olmaksızın 1.5 M hıza ulaşılabilmektedir (Supercruise).
  • Kısa mesafeli kalkış iniş (STOL) yeteneğine sahip uçak dahili silah yükü ve bol dahili yakıt taşımaktadır.
  • Kanat ve kuyruk hücum kenarı geri 42º, firar kenarı ileri 17º, kanatçık (aileron) dış kısmı ileri 42º ok açılıdır.
  • Kanat daralma/incelme (taper) oranı 0.169, hücum kenarı aşağı eğimi (anhedral) 3.25°, kanat kökü bükülme (twist) açısı 0.5°, kanat ucu bükülme açısı -3.1°, kanat kökü kalınlık oranı (thickness/chord ratio) %5.92, kanat ucu kalınlık oranı %4.29'dur.
  • Düşey kuyruklar dışarı doğru 28º yatırılmış olup, hücum ve firar kenarlarında 22.9° ok açısı bulunmaktadır.
  • Uçak tek eksenli 2D itki yönlendirmeye (TV) sahip olmakla birlikte gerekli performans, TV'siz sağlanabilmektedir.
  • Pilotun burun üstü görüş açısı 15º'dir.
Yapı Özellikleri

F-22 ağırlık dağılımı şu şekildedir:

  • F-22 ağırlık dağılımı şu şekildedir:
    Titanyum 64 (Ti-64): %36
    Thermoset Kompozit: %24
    Alüminyum: %16
    Diğer Malzemeler (*): %14
    Çelik: %6
    Titanyum 62222 (Ti-62222): %3
    Termoplastik Kompozit: %1

    (/*) : Kaplamalar, boyalar, şeffaf malzemeler, lastikler, sızdırmazlık malzemeleri, yapıştırıcılar,..

  • Ön gövde yapısı alüminyum ve kompozit, orta gövde yapısı titanyum, alüminyum ve kompozit malzemeden üretilmiştir.
  • Ön ve orta gövde skin kaplamaları ağırlıklı olarak termoset kompozit (Graphite Bismaleimide) malzemeden üretilmiştir.
  • Orta gövdede bulunan 4 ana bulkhead tek parça döküm olarak Titanyum malzemeden üretilmiştir.
  • Arka gövdenin yaklaşık %67'si titanyum, %22'si alüminyum ve %11'i kompozit malzemeden üretilmiştir.
  • Motor bölmesi kapakları titanyum balpeteği (Honeycomb) yapıdadır.
  • Kanat skin panelleri termoset kompozit (Monolithic Graphite Bismaleimide) malzemeden üretilmiştir.
  • Ana (ön) kanat sparları titanyumdan imal edilmişken, orta sparlar ise, kanatlarda yer alan yakıt tanklarının koruma gereksinimleri gereği titanyum ve RTM (Resin Transfer Moulded) kompozit karışımı olacak şekilde üretilmiştir.
  • Arka sparlar da, aynı şekilde kompozit ve titanium olacak şekilde üretilmiştir.
  • Kanat kökünün ve kontrol yüzeyi hareketlendiricilerinin bağlantılarında kullanılan ana yapı elemanları (Fitting) titanyum dökümdür.
  • Yatak kuyrukların iç kısımları (Core) aluminium balpeteği, skin kaplamaları ise termoset kompozit (Graphite Bismaleimide) malzemeden üretilmiştir.
  • Düşey kuyrukların kompozit (Graphite Epoxy RTM) sparlarının dış kısmında katı termoset kompozit (Graphite Bismaleimide) skin kaplamaları yer almaktadır.
  • Burun iniş takımı lastikleri Goodyear veya Michelin 23.5×7.5-10 (22 ply) tubeless; ana iniş takımı lastikleri Goodyear veya Michelin 37×11.50-18 (30 ply) tubeless olarak belirlenmiştir.
Uçuş Kontrol Sistemi
  • Uçak neredeyse bütün kanat firar kenarı açıklığı boyunca uzanan kanatçıklara (aileron) ve flaplara sahiptir.
  • Kanat hücum kenarı flapları ve düşey kuyruklarda dümenler (rudder) bulunmaktadır.
  • 5 kenarlı, tamamı hareketli kuyruk yüzeyleri bulunmaktadır.
  • Uçuş kontrol sisteminin bir parçası olarak motor lüleleri, itkiyi aşağı ve yukarı doğru 20º yönlendirebilmektedir. Bu yönlendirme uçağın dönüş oranını %50 oranında artırmaktadır.
  • Kontrol yüzeyi hareket sınırları şu şekildedir:
    Hücum Kenarı Flapları : +0° (Yukarı)-35° (Aşağı)
    Firar Kenarı Flaperonları : +20°-35°
    Kanatçıklar : +25°-25°
    Yatay Kuyruklar : +30°-25°
    Kuyruk Dümenleri : +30°-30°
    Hız Frenleri (Kuyruk Dümenleri ile) : +30° (Dışarı Doğru) 
Güç ve Yakıt Sistemi
  • 156 kN itkiye sahip iki adet F119-PW-100 turbofan motor bulunmaktadır.
  • Geliştirilmiş STOL performansı ve manevra yeteneği için 2D yakınsak-ıraksak motor lüleleri bulunmaktadır.
  • Bir tanesi pilot koltuğunun hemen arkasında, diğerleri ise gövdede ve kanatlarda bulunan toplam 8 adet yakıt tankı vardır.
  • Yakıt olarak JP-8 kullanılmaktadır.
  • Yer gücüne ihtiyaç olmadan, tek noktadan yerde yakıt ikmali yapılmaktadır.
  • Kokpitin tam arkasında orta gövdenin üst kısmında havada yakıt ikmal yuvası bulunmaktadır. Bu yuva iki adet kelebek kapıya ve gece yakıt ikmali için dahili düşük voltaj aydınlatmaya sahiptir.
  • On-Board Inert Gas Generation System (OBIGGS), tanklardaki yakıt tükendikçe tankları ağır azot ile doldurmaktadır. Böylelikle, tanklardaki yakıttan daha patlayıcı olan duman bastırılarak, örneğin tankın isabet alması durumunda, tankın patlama ihtimali neredeyse tamamen yok edilmektedir.
Silah Sistemi
  • Havadan havaya görevler için 6 adet AIM-120C AMRAAM ve 2 adet AIM-9 füzesi taşınabilmektedir.
  • Havadan karaya görevler için 2 adet AIM-120C, 2 adet AIM-9 Sidewinder ve 2 adet 450 kg lık JDAM taşınabilmektedir.
  • Gövde ve sağ kanat arasında 480 mermili bir adet M61A2 20mm top bulunmaktadır. Kanat köküne yerleştirilmiş, hidrolik kontrollü silah yuvası kapısı bulunmaktadır.
  • AMRAAM taşıyan gövde altı silah yuvasında, füzeyi 7.5 m/s'den yüksek hızla dışarı çıkarabilen 6 adet pnömatik-hidrolik fırlatıcı bulunmaktadır. Bu fırlatıcı, füzeyi fırlatmak için uçağın hidrolik sistemini kullanmaktadır.
  • Herbirinin kapasitesi 2,270 kg olan, silah ve yakıt tankı (4 tank veya 2 tank + 4 füze) taşıyabilen 4 adet harici yuva bulunmaktadır.
Boyutlar
  • Uzunluk:18.92m
  • Kanat Açıklığı:13.56m
  • Yükseklik:5.08m
  • Kuyruk Açıklığı:8.84m
  • Fin Uçları Mesafesi:?m
  • Ana İT Mesafesi:?m
  • Ana-Ön İT Mesafesi:6.04m
  • Kanat Açıklık Oranı:2.36
  • Kanat Alanı:78.04
  • LE Flap Alanı:4.76
  • TE Flap Alanı:5.11
  • Kanatçık Alanı:1.99
  • Fin Alanı:16.54
  • Dümen (Rudder) Alanı:5.09
  • Kuyruk Alanı:12.63
Ağırlık ve Performans
  • Boş Ağırlık:20,003kg
  • Dahili Yakıt:8,200kg
  • Harici Yakıt:?kg
  • Maks. Silah Yükü:?kg
  • Maks. Kalkış Ağırlığı:27,216kg
  • Maks. Kanat Yüklemesi:348.8kg/m²
  • Maks. Güç Yüklemesi:87.7kg/kN
  • Maks. Hız:2.25M
  • Maks. Seyir Hızı:1.58M
  • Yaklaşma Hızı:?km/h
  • Tavan Uçuş Yüksekliği:15,240m
  • Kalkış Mesafesi:?m
  • İniş Mesafesi:?m
  • Menzil (Harici Yakıtla):3,000km
  •  :  
Galeri